موتور ماشین یکی از جالب‌ترین اختراعات انسان می‌باشد. اختراعی که قطعا زندگی بشر را با یک تحول بزرگ رو به رو کرد.
موتور ماشین از انواع مختلفی برخوردار است، اما قطعات اصلی به کار رفته در آن در تمام خودروها به طور مشترک می‌باشد. در واقع عملکرد درست تمامی این قطعات در کنار هم، منجر به به بازدهی کامل موتور خواهد شد، اما با بروز کوچک‌ترین مشکل در هر یک از این قطعات، سایر آن‌ها را تحت تاثیر قرار داده و دجار مشکل یا آسیب هایی خواهند شد.
آشنایی با قسمت‌های مهم به کار رفته در خودرو در زمان خرابی به شما کمک شایانی خواهد کرد. فرض کنید با یک شرکت اجاره خودرو در مشهد قرارداد بسته و خودرویی دریافت کرده‌اید و در زمان بدی از روز به مشکل فنی برخورد کرده‌اید، با کسب اطلاعات درباره خودرو و قطعات مهم آن می‌توانید راه حلی مناسب برای برطرف کردن این مشکل پیدا کنید.
بلوک سیلندر
در واقع اولین و مهم‌ترین قسمت موتور ماشین، بدنه یا تنه اصلی موتور می‌باشد، که در اصطلاح به آن بلوک سیلندر نیز گفته می‌شود. بلوک سیلندر از قسمت‌های اصلی موتور محسوب شده، و نقش فونداسیون موتورهای احتراق داخلی را بر عهده دارد. چرا که سیلندرها، سرسیلندر، پیستون، شاتون، کارتل، رینگ و میل لنگ در این بخش از موتور قرار دارند.
بلوک سر سیلندر علاوه بر گرما، می‌بایست در مقابل سرما هم از مقاومت لازم برخوردار باشد و همچنین تغییرات دمایی ناگهانی و شدید را نیز متحمل شود. نکته حائز اهمیت در خصوص بلوک این قطعه این است که استهلاک پایین آن به دلیل مقاومت آن می‌باشد.
سیلندر
به فضای استوانه‌ای داخل بلوک، سیلندر گفته می‌شود، که فضای حرکت پیستون را موجب می‌شود. در واقع سیلندر هسته مرکزی موتور ماشین به شمار می‌رود. جنس دیواره سیلندر بر اساس جنس بلوک سیلندر، از آلومینیوم یا چدن نیز می‌باشد. سیلندرها در واقع تعداد و آرایش‌های گوناگونی در موتورهای مختلف داشته، و همین مدل آرایش آن و چیدمان آن‌ها در کنار هم، مشخص کننده نوع موتور می‌باشد.
آرایش‌های گوناگون سیلندرها عبارتند از:
- آرایش خطی
- آرایش خطی زاویه دار
- آرایش خورجینی
آرایش سیلندرها از مدل‌های دیگری از قبیل خطی جناغی، جناغی دو ردیفه، آرایش تخت، آرایش رادیکال و آرایش دوار نیز برخوردار هستند، که البته این موارد کم‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
سر سیلندر
همان‌طور که از اسم آن مشخص است، محل قرار گیری آن دقیقا در بالای سیلندرها است که در زمان طراحی خودرو دقت در نظر گرفتن جایی مناسب برای این قطعه بسیار مهم است. جنس این قطعه از آلومینیوم بوده و بالای بلوک سیلندر قرار دارد، که اتاقک احتراق، شمع‌ها و سوپاپ‌های دود و هوا را در خود جای داده است. بخاری آب و روغن هم که نقش خنک کردن اتاقک احتراق را ایفا می‌کنند، در این قطعه قرار دارند.
جایگاه میل سوپاپ و منیفولد گاز و هوا هم نیز در این قطعه می‌باشد. بنابراین باید گفت که سرسیلندر از اهمیت بسیاری در موتور برخوردار خواهد بود.
سرسیلندرها سه دسته می‌باشند، که عبارت است از:
- دسته اول: سرسیلندر تکی با سرمایش آبی
- دسته دوم: سرسیلندر تکی با سرمایش هوا
- دسته سوم: سرسیلندر چند تایی
واشر سرسیلندر
واشر سر سیلندر هم نیز جزو قطعاتی محسوب می‌شود که از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد. وظیفه این قطعه عایق بندی سر سیلندر و بلوک سیلندر و اتصالات این دو به هم نیز می‌باشد، تا از ورود و نشت مایعات از بدنه موتور ممانعت کند. همچنین از کاربردهای دیگر آن این است که از مخلوط شدن آب و روغن درون اتاقک احتراق نیز جلوگیری خواهد کرد.
بنابراین حتما می‌بایست از متریالی با کیفیت مناسب برای وظیفه‌ای که انجام می‌دهد ساخته شود، که این متریال فولاد نسوز نیز می‌باشد.
بوش سیلندر
بوش سیلندر قطعه‌ای استوانه‌ای شکل از جنس فولاد یا چدن است که جهت ایجاد محیطی مناسب برای حرکت پیستون، در داخل سیلندر قرار گرفته است. این قطعه در ناحیه‌ای که با رینگ‌های پیستون در تماس بوده، سایش ایجاد می‌کند، و ممکن از بعد از گذشت زمان نیز نیاز به تعویض داشته باشد.
بوش سیلندر سه نوع دارد که به شرح زیر است.
- بوش سیلندر آب گرد یا مرطوب
- بوش سیلندر خشک
- بوش‌های سیلندر شیاردار
واتر پمپ
واتر پمپ یا به عبارت دیگر پولی پمپ آب، بخشی از سیستم خنک کننده خودرو است و وظیفه آن تنظیم دمای موتور به وسیله جریان مداوم آب و ضد یخ یا ضد جوش نیز می‌باشد. در واقع واتر پمپ همین آب را بین رادیاتور و بلوک سیلندر به گردش در آورده، که این کار در زمانی که موتور در حرکت است و دمای آن در اثر احتراق مداوم بسیار بالا است، از جوش آوردن آن جلوگیری کرده و در زمان سرد بودن موتور، کمک می‌کند تا دمای آن به سرعت به گرمای مورد نظر برسد. یکی از مهم‌ترین بخش‌های خودرو که بیشترین چالش‌های خرابی را بوجود می‌آورد، واتر پمپ است که ما در مقاله لیست مهم‌ترین نکات فنی و تعمیرات خودرو به آن پرداخته‌ایم.
همچنین واتر پمپ، مایعات گرمی که از بلوک موتور خارج می‌شوند را به رادیاتور باز گردانده تا مجدد به به دمای مناسب رسیده و بار دیگر توسط واتر پمپ مورد استفاده قرار بگیرند. در واقع واتر پمپ قدرت کار خود را از طریق میل لنگ و با واسطه تسمه تایم دریافت خواهد کرد.
پیستون
به بخش متحرک درون سیلندر پیستون گفته می‌شود. حرکت بالا به پایین پیستون عمل جرقه زنی و احتراق را کامل نموده، و سبب انبساط گازهای ناشی از احتراق نیز می‌شود. در واقع چهار مرحله موتورهای احتراق داخلی، بر اساس همین حرکت پیستون صورت خواهد گرفت.
پیستون انرژی به دست آمده از احتراق گازهای منبسط شده در داخل سیلندر را به وسیله شاتون (میل رابط) به میل لنگ انتقال می‌دهد.
متریال استفاده شده برای ساخت این قطعه معمولا از جنس چدن یا فولاد ریخته‌گری یا آلومینیوم می‌باشد، که نمونه آلومینیومی، بازده موتور را به دلیل وزن کم و پایین آوردن توازن وزنی آن بالاتر خواهد برد و در پی آن شتاب موتور نیز افزایش خواهد یافت. همچنین این نوع پیستون‌ها (آلومینیومی) از منتقل کردن حرارت به شکل بهتری برخوردار می‌باشند.
